ASI 290mm - Canon 18-55mm
Απόκρυψη του αστέρα Betelgeuse από τον αστεροειδή Leona (319).
Μια απίστευτη εμπειρία βίωσα το βράδυ της απόκρυψης του άστρου Betelgeuse, από τον αστεροειδή Leona. Μια πολύ δύσκολη τεχνικά απόκρυψη για το λόγο ότι το άστρο ήταν πολύ φωτεινό και με πολύ μικρό χρόνο έκθεσης καιγόταν η φωτογραφία με αποτέλεσμα να μην αποτυπωθεί στην φωτογραφία κάποιο άστρο αναφοράς. Επομένως χρησιμοποιήθηκαν νέες τεχνικές για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα. Ο καιρός δεν ήταν σύμμαχος και μάλιστα όλες οι προβλέψεις έδειχναν σύννεφα για όλο το βράδυ. Παρόλα αυτά κατά τις 1:00 ο καιρός έφτιαξε και μας επέτρεψε να στήσουμε τα μηχανήματα. Το συγκλονιστικό όμως ήταν ότι στις 3:00 η ομίχλη που είχε καλύψει όλο το λεκανοπέδιο Ιωαννίνων, ανέβηκε στην περιοχή που μένω και κάλυψε τα πάντα με αποτέλεσμα να αρχίσουμε με απογοήτευση να μαζεύουμε τα τηλεσκόπια. Παρόλα αυτά 5’ πριν την απόκρυψη ο ουρανός καθάρισε και κατορθώσαμε να κάνουμε σωστά την καταγραφή! Πάντως το φαινόμενο δεν ήταν οπτικά ορατό αν και αρκετοί παρατήρησαν μια μικρή πτώση της φωτεινότητας του άστρου( σύμφωνα με πληροφορίες κάπου στο 1.5 mag ).
Ολοκληρώνοντας τη μελέτη του σπάνιου φαινομένου της απόκρυψης του υπεργίγαντα άστρου Betelgeuse από τον αστεροειδή Leona είχα το άγχος αν οι μετρήσεις μου ήταν αξιόπιστες και σωστές, ώστε να εξαχθούν ακριβή συμπεράσματα που θα βοηθήσουν τη διεθνή κοινότητα για το τί συμβαίνει σε ένα τέτοιου μεγέθους άστρο λίγο πριν εκραγεί και γίνει supernova. H επεξεργασία των δεδομένων έγινε και με μεγάλη χαρά διαπίστωσα ότι οι καταγραφές ήταν σωστές και ευτυχώς δεν υπήρχε κάποιο σημείο όπου οι φωτογραφίες ή το βίντεο να έχουν ξεπεράσει το σημείο όπου δεν είναι επιστημονικά επεξεργάσιμες. Επομένως τα δεδομένα θα σταλούν για πιο ενδελεχή ανάλυση στο Παρίσι ώστε να αξιοποιηθούν μαζί με τις μετρήσεις που έγιναν στην Ισπανία, Ιταλία και Τουρκία. Νομίζω ότι στην Αμερική ο καιρός δεν επέτρεψε να γίνουν μετρήσεις. Ένα τεράστιο μπράβο στην ερασιτεχνική κοινότητα της χώρας μας που συμμετείχε τόσο ενεργά σε αυτό το τόσο πολύ σημαντικό γεγονός, καθώς και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης για την υποστήριξή τους.
* Ένα βίντεο όπου φαίνεται η πτώση της φωτεινότητας του Βetelgeuse η οποία υπολογίστηκε περίπου στο 1.5mag. Η απόκρυψη όπως καταγράφηκε από την τοποθεσία μου πραγματοποιείται στις 03h 12m 33s έως 03h 12m 38s περίπου, τοπική ώρα.
Απόκρυψη του Βetelgeuse από τον αστεροειδή Leona (319). File *.mp4.
A large topographic feature on the surface of the trans-Neptunian object (307261) 2002 MS4 measured from stellar occultations
Μια μεγάλη εκστρατεία που είχε σαν στόχο τον προσδιορισμό του μεγέθους, του σχήματος και του γεωμετρικού αλμπέντο του υποψήφιου πλανήτη νάνου 2002 MS4 που βρίσκεται πέρα από την τροχιά του Ποσειδώνα στη ζώνη Kuiper, μέσω της ανάλυσης εννιά αστρικών αποκρύψεων που διεξήχθησαν μεταξύ 2019 και 2022. Χρησιμοποιώντας 13 επιλεγμένες χορδές από την απόκρυψη της 8ης Αυγούστου 2020, προσδιορίστηκε το ελλειπτικό άκρο του 2002 MS4. Το σώμα έχει semi-major axis 412 ± 10 km και semi-minor axis 385 ± 17 km. Τα αποτελέσματα παρουσιάζουν ένα αντικείμενο που είναι ≈138 km μικρότερο σε διάμετρο από ότι προβλεπόταν από θερμικά δεδομένα, υποδεικνύοντας πιθανώς την παρουσία ενός μέχρι στιγμής άγνωστου δορυφόρου. Περισσότερες πληροφορίες για τα αποτελέσματα αυτής της τεράστιας προσπάθειας εδώ:
https://arxiv.org/abs/2308.08062
και εδώ όπου αναφέρεται η ύπαρξη ενός τεράστιου κρατήρα βάθους περίπου 45 χιλιομέτρων και διαμέτρου 320 χιλιομέτρων, με το χείλος του να έχει ύψος 25Km!:
Απόκρυψη του αστέρα TYC 1401-00444-1 από τον αστεροειδή Melpomene (18). H διάρκεια της απόκρυψης υπολογίστηκε στα 5.72sec, ενώ η πτώση της φωτεινότητάς του στα 1.3 mag. Τηλεσκόπιο Skywatcher 250mm και ASI 290mm (ψυχόμενη με ειδική κατασκευή). Χρησιμοποιήθηκε το πρόγραμμα λήψης το SharpCap (*.ser file) και για την εξαγωγή της καμπύλης τα προγράμματα PYMOVIE και PYOTE. Η απόκρυψη έγινε την Τετάρτη 19 Μάϊου στις 21:23:10 UTC 2021 στον αστερισμό του Καρκίνου.
.jpg)
Κατασκευή VTI και προσιτό setup για αποκρύψεις άστρων από αστεροειδείς
Την εποχή της καραντίνας ολοκληρώθηκε ένα σημαντικό project με επιτυχία και αφορούσε την αποτύπωση του χρόνου σε αρχείο βίντεο. Η ακριβής καταγραφή της απόκρυψης ενός άστρου από έναν αστεροειδή καθώς επίσης και η μέτρηση της χρόνου πτώσης ενός μετεώρου-διάττοντος για τον υπολογισμό της ταχύτητάς του, αποτελεί για έναν επαγγελματία όπως επίσης και για έναν ερασιτέχνη μία πολύ σημαντική παράμετρος. Για το λόγο αυτό έχουν κατασκευαστεί διάφορες συσκευές που κυκλοφορούν στην αγορά οι οποίες ονομάζονται Video Time Inserters (timestamps-χρονοσφραγίδες). Συσκευές που χρησιμοποιούνται, όχι μόνο στην αστρονομία αλλά και σε πολλούς άλλους τομείς. Μια μικρή λίστα παρατίθεται παρακάτω:
http://occultations.org/observing/recommended-equipment/iota-vti/
https://www.blackboxcamera.com/pic-osd/sprite.htm
https://www.shelyak.com/produit/pf0063-timebox/?lang=en
Αυτές οι συσκευές εισάγουν τον ακριβή χρόνο σε ένα αρχείο *.avi με αποτέλεσμα να γίνεται πιο εύκολη η σωστή καταγραφή του γεγονότος. Επιλέγοντας τον πιο οικονομικό δρόμο, αλλά σαφώς τον πιο δύσκολο, αποφάσισα να κατασκευάσω μια τέτοια συσκευή που βασίστηκε στην πλατφόρμα του Arduino. Μια συσκευή που χωρίς την βοήθεια ενός φίλου μου σε δυο συγκεκριμένα σημεία δεν θα μπορούσα να την πραγματοποιήσω. Κόστος υλοποίησης; 68 ευρώ. Ποσό πολύ μικρό σε σχέση με τις παραπάνω υλοποιήσεις. Τα υλικά αγοράστηκαν από Ελλάδα και eBay. Η ιδέα πάνω στην οποία στηρίχθηκε όλη η κατασκευή βασίστηκε σε μία πρόταση του Piotr Smolarz που έγινε το 2017 σε ένα συνέδριο της ΙΟΤΑ. Η συσκευή αυτή πετυχαίνει ακρίβεια της τάξης των msec αφού συνδέεται με GPS (1pps). Έχει γίνει σύγκριση με τις προηγούμενες συσκευές και η ακρίβεια που παρέχει στις μετρήσεις είναι η ίδια. Υπάρχουν βέβαια αρκετά σημεία που χρήζουν προσοχής για την ολοκλήρωση της κατασκευής της, τα οποία επιλύθηκαν με την πάροδο του χρόνου και με μια μικρή αλλαγή στον κώδικα του προγράμματος. Επίσης προσοχή χρειάζεται και η ψηφιοποίηση του χρόνου OCR ώστε το λογισμικό (Limovie, Pymovie, AOTA) να αποτυπώσει το σωστό χρόνο από το βίντεο, για να γίνει η σωστή γραφική παράσταση-καμπύλη της απόκρυψης. Κάμερες για την καταγραφή των φαινομένων για το σκοπό αυτό υπάρχουν αρκετές και για όλα τα βαλάντια. Ένα search στο Google αρκεί. Άλλωστε υπάρχει και αντίστοιχο thread στο Astrovox για την βιντεοαστρονομία. Οι καλύτερες βέβαια είναι οι WATEC γι’ αυτό τον σκοπό. Απλά η εστίασή τους, ιδίως όταν μιλάμε για νευτώνεια τηλεσκόπια, είναι ένα πρόβλημα γιατί χρειάζεται να τοποθετηθεί πιο μέσα στον εστιαστή σε κάποιες περιπτώσεις. Αυτό επιλύθηκε με δυο τρόπους: με τη χρήση διαφόρων ανταπτόρων (που έτυχε να έχω στην κατοχή μου) και δεύτερον μιας πατέντας με σωλήνες PVC, υπάρχει ο τρόπος κατασκευής τους στο site τους https://occultations.org/, που μου έστειλε ο Ted Blank από την IOTA. Όπως διαπίστωσα τελικά χρησιμοποιεί πλέον 3D εκτυπωτή για μεγαλύτερη ευκολία. Το setup δοκιμάστηκε με απόλυτη επιτυχία με το 10’’ Skywatcher. Επομένως με ένα μικρό budget, έχετε ένα αξιοπρεπέστατο σύστημα καταγραφής αποκρύψεων άστρων από αστεροειδείς καθώς και παρατήρησης μετεώρων που ανάλογα με τις συνθήκες μπορεί να κοστίζει λιγότερο και από την ίδια την κάμερα, ιδίως αν μιλάμε για τις WATEC. Στην αγορά μεσουρανεί η QHY174GPS με ενσωματωμένο GPS. Ο συνδιασμός της με το SharpCap φαίνεται να αποδίδει.